İsa (Aramice: ܝܫܘܥ, Arapça: يسوع Yesua', İbranice: ישו yeshu', Yunanca Ιησούς Iēsoũs) (d. M.Ö. 6-4 - ö. M.S. 29-36), Hıristiyanlıktaki temel figür. İslam dininde ise bir peygamber olduğuna inanılır. Doğum ve ölüm tarihleri ile ilgili olarak kimi tarihçiler ve araştırmacılar farklı görüşler belirtirler. Memleketine atfen Nasıralı İsa olarak da bilinir. Hıristiyan kaynaklarında ve yer yer Kur'an'da ismi İsa Mesih olarak geçer. İsa'nın yaşadığı dönemde Yahudilerin çoğunlukla babalarının ismiyle birlikte anılması sebebi ile İsa yaşamı süresince Yusuf'un oğlu İsa olarak isimlendirilmiştir.
Teolojide kullanılan, İsa'nın yaşamına dair ana kaynaklar Yeni Ahit'teki dört kanonik İncil'dir (Matta, Markos, Luka ve Yuhanna). Genel kabule göre bunlar I. yüzyılda yazılmışlardır. Hıristiyan tarihçilerin ve Kitab-ı Mukaddes konusunda araştırma yapan teorisyenlerin bir çoğu, İsa'nın Celileli bir öğretmen ve marangoz olduğu, şifa dağıttığı, Yahya peygamber tarafından vaftiz edildiği, "halkı isyana teşvik etmek" suçuyla, Yahudi din adamlarının teşviki ve Roma İmparatorluğu'nun Yahudiye eyaletinin valisi Pontius Pilatus'un emri ile Kudüs'te çarmıha gerildiği konusunda hemfikirdir. İslam'da İsa peygamberin tarihsel kişiliği Hrsitiyanlık ile benzerlik gösterse de çarmıha gerilmekten mucizevî bir şekilde kurtulduğu düşünülmektedir ve ilahlaştırılmasına karşı çıkılmaktadır. Buna rağmen bazı tarihçi ve araştırmacılar, İsa'nın gerçek bir şahsiyet olduğu konusunda şüphecidirler. Dini metinlerde, İncil'de ve Kur'an'da sıkça bahsinin geçmesine rağmen tarihi belgelerde ismine rastlanmayışını, mitolojik bir karakter olabileceğine yorarlar. Yeni Ahit'teki İsa ile ilgili bilgilerin Eski Mısır tanrısı Horus ile büyük benzerlik gösterdiği iddia edilir.Köken Bilim
Türkçe'de kullanılan adı arapça olup Kur'an kökenlidir (عيسي). Anadolu'da sözcüğün "Ese" ve "Esi" biçiminde kullanıldığı da görülür. Batı medeniyetlerinde kullanılan Christ, Christus, Cristo vb. isimleri, İbranice 'kutsal yağ ile ovulmuş, kutsanmış' anlamına gelen Mesih (Arapça: مسيح) kelimesinin Yunanca karşılığı olan Hristos (Χριστός) kelimesinden türemiştir
Soyu ve Doğumu
Bazı araştırmacılara göre İsa, Roma İmparatoru Augustus zamanında, o dönemde Roma İmparatorluğu'na bağlı olan Beytüllahim'de (M.Ö. 4) dünyaya gelmiştir. Hem kendisi, hem soyu, hem de müritleri Arapça'nın bir Suriye lehçesi olan Aramice konuşurdu. Roma İmparatorluğu ve Avrupa'da bu isimle tanındı. Bazı kaynaklara göre Beytüllahim yer adı değil, İsa'nın doğumu sırasında gökyüzünde görülen çok parlak yıldız gibi bir nesnedir. Bu iddiaya göre Beytüllahim tabiri İsa'nın nerede değil, ne zaman doğduğunu göstermektedir. İbrahim'in oğlu İshak'ın soyundan geldiğine inanılır. Tanrı tarafından babasız doğduğuna inanıldığı için soyu üvey babası Yusuf'a göre tayin edilir.
Annesi Meryem, Levioğulları soyundan geliyordu. Yeni Ahit, Meryem'in kocası ve İsa'nın kanuni babası olarak andığı marangoz Yusuf'un Davud'a kadar çıkan soyağacını verir. Eski Ahit'te Meryem'den ya da İsa'dan o dönemde henüz dünyaya gelmedikleri için sözedilmez. Ancak Hristiyanlıkta, Eski Ahit'te yer yer İsa'nın ima edildiği inanışı vardır. Kur'an'da ise Meryem'den, Meryem'in annesinden, babası İmran'dan ve İsa'dan bahsedilir ancak tarihsel olarak İmranın Meryemin babası olması imkansızdır çünkü tevellüd olarak aralarında yaklaşık 1000 yıl vardır diğer yandan antik kaynaklarda Meryemin babası olarak Yehoyakinin adı verilmektedir. ., Meryem'in annesinin Meryem'i doğurması anlatılır. İsa'nın daha beşikte iken konuştuğu ve babasının olmadığı, İsa'nın yaratılmasının Âdem'in yaratılması gibi yoktan olduğu, İsa'nın öldürülmediği ve hala bir biçimde yaşıyor olduğu yazılıdır (Nisa suresi, 156-157. ayetler).
Hristiyanlıkta İsa
Hıristiyan inancında İsa tanrının oğlu ve bizzat tanrının kendisidir. Baba (Tanrı) ile insanlar arasında aracı, Beklenen mesih, kurtarıcı, rab, tanrı ile aynı "öz" den olan, güçlü tanrı, tek insan, dünyanın tek kralı, Kutsal Üçlü Birlik'teki kişilerden "oğul"dur. Hıristiyan kaynakları onu "İsa Mesih" olarak anarlar.
İsa'nın tanrısal ve insani özellikleri farklı mezheplerce farklı yorumlanır. Hıristiyanlığın Monofizit görüşüne göre insani tabiatı ile tanrısal tabiatı, Tanrısal özü altında erimiş ve ayrılmaz bölünmez tek bir tabiat meydana gelmiştir. Çarmıhta, İsa'nın insani tabiatı gibi ilahi tabiatı da acı çekmiştir. Meryem Theotokosdur, yani Tanrı anasıdır.
Diofizit görüşe göre ise insani ve tanrısal olmak üzere birbirinden bağımsız iki tabiatı vardır. Çarmıha gerildiğinde ilahi tabiatı bedeninden ayrılmış, sadece insani tabiat acı çekmiştir. Meryem, insan olan İsa'nın annesidir dolayısıyla da ona Theotokos yani Tanrı anası denemez.
Ortodoks, Katolik ve Protestanlara göre İnsani ve Tanrısal iki tabiatı olup bunlar asla birleşmezler, karışmazlar ve ayrılmazlar.
İsa'nın Yaşamadığına Dair Görüşler
Özellikle son yıllarda Zeitgeist adlı belgeselin dile getirdiği bir fikir de İsa'nın aslında astrolojik bir kişileştirme olduğudur. Bakire Anneden doğumu, üç kralın yıldızı takib ederek bulması gibi astrolojik bulgulara ve diğer dinlerdeki benzerliklere dayanır. Bu fikre göre İsa aslında Horusinancının bir türevi niteliğindedir.
Milat
Miladi takvim İsa'ya göre düzenlenmiştir. Milat, İsa'nın doğumudur. "M.Ö." Milattan önce, "İ.Ö." İsa'dan önce demektir. Aynı şekilde "M.S." milattan sonra, "İ.S." İsa'dan sonra demektir. Milattan sonra anlamında kullanılan A.D. (Anno Domini) Latince "Efendimizin yılında" anlamına gelmektedir.
İlgili Filmler
' The King of Kings ', (1927)
' King of Kings ', (1966)
' The Passion of the Christ ', (2004)
' Magdalena: Released from Shame ', (2007)
